Zəhərlənmə əlamətləri... İlk yardım necə edilməli?

Zəhərlənmələrin bir çox fərqli səbəbləri ola bilər. İçərisində zəhərli maddə mövcud olan, pozulan qidaların istifadəsi, kimyəvi maddələrlə təmas etmək zəhərlənmələrə yol aça bilər. Mədə bulantısı və qusma, zəhərlənmənin ən yayğın əlamətləridir.

Zəhərlənmə nədir?

Zəhərlənmə, maddələr mübadiləsinin vərdiş etmədiyi, sağlamlığa zərərli maddənin vücuda daxil olaraq zədələnmələrə səbəb olması kimi bilinir. Vücudun sağlam formada fəaliyyətinə maneə olan maddələrə qarşı orqanizmin verdiyi reaksiyadır.

Zəhərli maddələr, vücudda müxtəlif problemlərə yol açır. Bu zaman isə vücud həmin maddələri xaricə atmaq istəyir. Bu isə özünü qusma, nəfəs darlığı, ishal kimi əlamətlərlə üzə çıxır.
Ölümlə nəticələnə biləcək növlərdən biri dərman zəhərlənməsidir. Xüsusilə də uşaqların bilmədən dərmanı şirniyyat əvəzi qəbul etməsi geri dönüşü olmayan problemlərə yol aça bilər. Xəstə dərhal şüurunu itirə və ölə bilər. Bundan əlavə qusma, qarın ağrısı, tənəffüs darlığı formasında da üzə çıxa bilər. Ancaq erkən bilinən zaman xəstənin həyatını xilas etmək mümkün ola bilər.

Əlamətləri nələrdir?

Zəhərli maddələr həyati təhlükə yara bilər. Zəhərlənmələrin qaynağını, nədən baş verdiyini bilmək çox vacibdir. Həzm yolu vasitəsilə baş verən zəhərlənmələr adətən özünü bulantı, qusma, qarın ağrısı və ishal formasında göstərir. Toksik maddələrin qəbulu ilə yaranan zəhərlənmələrdə nəfəs darlığı, baş gicəllənməsi, dəri qızarıqlığı, göyərmə kimi simptomlar baş verə bilər. Dəri yolu ilə baş verən zəhərlənmələr adətən qızarma, hissin itkisi kimi əlamətlərlə özünü biruzə verir.

Zəhərlənmələrin yol açdığı əlamətlərin biri və ya bir neçəsi eyni anda görülə bilər. Bunun üçün vaxt keçmədən təcili yardıma müraciət edilməlidir.
Qida zəhərlənməsi həzm sisteminə təsir göstərən vəziyyətdir. Bu səbəblə qida zəhərlənməsi nəticəsində görülən qusma, ishal həzm sistemi yoluyla zəhərlənmələrin ən vacib əlamətləridir.

İlk yardım necə edilməli?

Zəhərlənmə zamanı ilk yardım olduqca vacibdir. İlk yardım zəhərlənmə növündən asılı olaraq edilir. Şüur itkisi, tənəffüs çatışmazlığı, qanlı ishal kimi vəziyyətlərdə zəhərlənən şəxs vaxt keçmədən xəstənaya aparılmalıdır.

Xəstəni qusdurmaq və ishal etdirən dərmanların istifadəsi qida zəhərlənmələrində ən çox istifadə edilən ilk yardım üsullardandır. Tənəffüs yoluyla zəhərlənmələrdə isə zəhərlənən şəxsin nəfəs alıb-verməsi nəzarətdə saxlanılır.

Dəriyə zəhərli maddənin təmas etməsindən qaynaqlanan dəri yolu zəhərlənmələrdə, həmin nahiyə bol su ilə yuyulmalıdır.
Zəhərlənmə əlamətləri hər şəxsdə fərqli formada baş verə bilər. İlk olaraq qəbul edilən qidanın həzm olunması vacibdir. Bundan sonra ən gec 3-4 saat ərzində həzm prosesi baş verir. Zəhərlənmə isə 5-6 saat ərzində ortaya çıxır. Bəzi vəziyyətlərdə isə zəhərlənmə əlamətləri ertəsi gün yaşana bilər.
Ancaq kimyəvi maddələrə məruz qalma halında isə əlamətlər 30-60 dəqiqə ərzində ortaya çıxacaqdır. Çünki bu, tənəffüs yolu ilə baş verən zəhərlənmə növüdür.

Hamiləlikdə zəhərlənmə

Əgər vücudda normal olmayan şişlik müşahidə edirsinizsə, nəfəs darlığı, hərəkət etmədə çətinlik yaradan sancılar, yüksək təzyiq varsa bu zəhərlənmə əlaməti ola bilər. Ana və uşaq üçün böyük zərərləri olan bu növ zəhərlənmələrin müalicəsində ananın doğum etməsi tövsiyə edilir.